Instytut Pamięci Narodowej
Wyszukiwarka

Zofia Kowalska

Zofia Kowalska ps. „Ewa”, „Anka”, „Zosia”, n.o. „Zofia Bednarska”, „Zofia Wirowska” (7 IV 1912 – ), ur. w Piotrkowie Trybunalskim, córka Tadeusza Kowalskiego i Zofii Majewskiej, maturzystka Państwowego Gimnazjum Żeńskiego im. Emilii Plater w Sosnowcu. W 1936 r. podjęła studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od IV 1939 r. w Przysposobieniu Wojskowym Kobiet w Krakowie. 1 IX 1939 r. zmobilizowana jako telefonistka w pododdziale łączności sztabu armii Kraków. W forcie na Krzemionkach w Podgórzu, gdzie mieściła się Wojskowa Centrala Łączności odbierała telefoniczne meldunki o nalotach samolotów m.in. z: Suchej, Jaworzna, Chrzanowa. W nocy z 3 na 4 września ewakuowana wraz z pododdziałem na wschód, docierając 15 września do Tarnopola. W styczniu 1940 r. powróciła do Krakowa. W lutym 1940 r. wstąpiła do ZWZ, jako łączniczka i kolporterka prasy. W marcu 1941 r. uciekła z Krakowa przed aresztowaniem przez gestapo. Na początku sierpnia 1941 r. zamieszkała w Warszawie, pod ps. „Anka” zaczęła pracować jako kierowniczka centrali „A” w oddziale łączności konspiracyjnej Okręgu Warszawskiego ZWZ, a od lutego 1942 r. Obszaru Warszawskiego AK. Jesienią 1943 r. została przeniesiona z Oddziału V-K do Oddziału V-O Warszawskiego Obszaru AK, gdzie pełniła funkcję łączniczki i sekretarki ppłk. Kazimierza Hojarskiego ps. „Wandek”. Brała czynny udział w Powstaniu Warszawskim. Po jego upadku pracowała nadal w konspiracji na terenie Częstochowy, Skierniewic i Warszawy. Pod ps. „Zosia” pełniła obowiązki łączniczki mjr. „Szybkiego” w łączności KG.


20 VI 1945 r. została aresztowana przez UB i osadzona w więzieniu mokotowskim. Wyrokiem Okręgowego Sądu Wojskowego w Warszawie z dnia 30 X 1945 r. została skazana na 8 lat więzienia oraz 4 lata pozbawienia praw obywatelskich. Zwolniona z więzienia 22 XI 1945 r., pozostawała nadal pod nadzorem UB. Na studia na Uniwersytecie Jagiellońskim mogła wrócić dopiero w 1948 r., które ukończyła w 1949 r. Od 1950 r. pracowała w Krakowskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Miejskiego. Z dniem 7 IV 1972 r. przeszła na emeryturę. Od 1974 r. zajmowała się udzielaniem porad prawnych członkom i pracownikom WSS „Społem” Oddział „Śródmieście” w Krakowie. Odznaczona m.in.: Krzyżem Walecznych i Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

Oprac. Anna Eliza Markert

Opcje strony