Instytut Pamięci Narodowej
Wyszukiwarka
wojna polsko-bolszewicka

Stefan Pawlikowski

(ur. 11 października 1896 w Kozłowie koło Mińska, zm. 15 maja 1943 nad Francją) – generał brygady pilot.

Instytut Pamięci Narodowej oraz Wojskowe Biuro Historyczne prezentuje sylwetki żołnierzy Rzeczypospolitej – obrońców Ojczyzny, których łączy walka z bolszewickim najazdem w latach 1919-1920. Poprzez biogramy opracowane przez specjalistów z WBH i IPN przybliżamy losy patriotów traktujących służbę odrodzonej Polsce jako swój oczywisty obowiązek.

więcej o projekcie

14 maja 1920 r. o godz. 9 rano ppor. pilot Pawlikowski na alarm, że bolszewickie samoloty znajdują się nad lotniskiem startował na samolocie typu „Spad” nr 14. Ppor. Pawlikowskiemu udało się napędzić [sic] nieprzyjacielski samolot nad Borysowem na wysokości 1900 metrów. Była to też pościgowa maszyna systemu „Spad”. Zaczęła się walka, w trakcie której samolot bolszewicki stał [sic] się zniżać pod strzałami ppor. Pawlikowskiego. Gdy już był nad ziemią na wysokości 20–30 metrów zaczął podawać znaki że się poddaje i chce landować [sic], co i wykonał w neutralnym pasie pomiędzy liniami. (Wniosek na odznaczenie Virtuti Militari, 18 maja 1920)

Uczył się w gimnazjach w Smoleńsku i Wilnie. W 1916 zdał maturę w szkole handlowej w Moskwie. Od 1 września 1916 w rosyjskiej szkole lotniczej w Moskwie, oddelegowany do Francji, gdzie od 1 marca 1917 w szkole lotniczej w Lyonie. Od lipca 1918 do listopada tr. na froncie w francuskiej 96 Eskadrze Myśliwskiej, zestrzelił 1 samolot niemiecki. 15 listopada 1918 przeniesiony do lotnictwa Armii Polskiej we Francji, z którą w maju 1919 przyjechał do Polski. Od kwietnia 1920 do marca 1921 w 19 Eskadrze Myśliwskiej, zestrzelił 1 samolot i 2 balony bolszewickie. Od marca 1922 do czerwca 1926 zastępca, później dowódca eskadry w 1 Pułku Lotniczym. W latach 1928–1934 w 2 i 3 Pułku Lotniczym, gdzie dowodził eskadrą i dywizjonem. Od kwietnia 1934 do sierpnia 1939 zastępca dowódcy i dowódca 1 Pułku Lotniczego. W kampanii polskiej 1939 dowódca Brygady Pościgowej, od grudnia 1939 do maja 1940 komendant Centrum Szkolenia Lotniczego w polskiej bazie w Lyonie. Od czerwca 1940 w Wielkiej Brytanii, od listopada 1941 oficer łącznikowy w brytyjskim dowództwie lotnictwa myśliwskiego i faktyczny dowódca polskiego lotnictwa myśliwskiego. Ochotniczo brał udział w lotach bojowych, m.in. podczas osłony desantu pod Dieppe 19 sierpnia 1942. Zginął w locie bojowym 315 Dywizjonu. Pochowany na cmentarzu 1 Dywizji Pancernej w Grainville-Langannerie w Normandii.

Awanse: podporucznik (1919), porucznik (1921), kapitan (1922), major (1932), podpułkownik (1936), pułkownik (1939), generał brygady (1964).

Bibliografia

T. Kryska-Karski, S. Żurakowski, Generałowie Polski niepodległej, Warszawa 1991, s. 143; J. Zieliński, W. Wójcik, Lotnicy – Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari, Warszawa–Toruń 2005, s. 144–146.

Opcje strony