Gen. por. Sosnkowski, obejmując dnia 27 maja [faktycznie 28 maja – J.K.]1920 roku dowództwo nad Armią Rezerwową, zdołał w przeciągu dwóch tygodni zgrupować rezerwy, doprowadzić do porządku oddziały 1 Armii, odrzucić znacznie przeważające siły bolszewickie na froncie ok. 120 km i zająć prawie byłą linię frontu 1Armii, czyli posunąć się na 100 km. Kierując akcją osobiście i narażając swe życie, wyjeżdżał na najbardziej zagrożone odcinki i krzepił żołnierza do wytrwania na stanowisku. (Wniosek na odznaczenie Krzyżem Walecznych, 17 lipca 1921)
Ukończył gimnazjum w Petersburgu (1904), studiował architekturę w Warszawie i Lwowie (zaplanowanej na wrzesień 1914 obrony dyplomu nie przeprowadził z powodu wybuchu wojny. Od 1904 działacz niepodległościowy, twórca Związku Walki Czynnej (1908). W latach 1910–1914 szef sztabu i zastępca komendanta Związku Strzeleckiego, 1914–1916 szef sztabu i zastępca dowódcy I Brygady Legionów Polskich, od lipca 1917 w więzieniach niemieckich. Zwolniony z Józefem Piłsudskim z twierdzy w Magdeburgu, 10 listopada 1918 wrócili do Warszawy. Od 16 listopada tr. dowódca Okręgu Generalnego Warszawa, od 3 marca 1919 II wiceminister spraw wojskowych, od 10 sierpnia 1920 do 19 lutego 1924 minister spraw wojskowych (z przerwą 28 V–15 VI 1920 gdy na froncie dowodził Armią Rezerwową). Współtwórca odrodzonego Wojska Polskiego i zwycięstwa 1920. W latach 1925–1927 dowódca Okręgu Korpusy nr VII, 1927–1939 Inspektor Armii. W kampanii 1939 dowódca Frontu Południowego, od października tr. we Francji. W latach 1939–1941 komendant ZWZ i minister bez teki, 1939–1944 następca prezydenta RP, 1943–1944 Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych. Zdymisjonowany z powodu nieugiętej postawy w obronie niepodległości i całości Polski. Od 1944 na emigracji w Kanadzie. Przywódca emigracji niepodległościowej. Początkowo pochowany na Les Champeaux w Montmorency pod Paryżem, w listopadzie 1992 ekshumowany do krypty katedry św. Jana w Warszawie.
Awanse: podpułkownik (1914), pułkownik (1916), generał brygady (1918), generał dywizji (1920), generał broni (1936).
Bibliografia
S. Babiński, Kazimierz Sosnkowski, myśl–praca–walka, Londyn 1988; J. Kirszak, Generał Kazimierz Sosnkowski 1885–1969, Warszawa 2012; I. Wojewódzki, Kazimierz Sosnkowski podczas II wojny światowej. Książę niezłomny czy Hamlet w mundurze?, Warszawa 2009.
