Instytut Pamięci Narodowej
Wyszukiwarka
Podziemie zbrojne

St. sierż. Józef Walenty Marcinkowski „Łysy”, „Wybój”

W wieku 16 lat wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1918 r. uczestniczył w rozbrajaniu Niemców, w latach 1919–1920 służył w WP i brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W okresie międzywojennym pracował jako urzędnik w Sądzie Grodzkim w Sierpcu. W wojnie obronnej 1939 r. walczył w szeregach 8. pułku artylerii lekkiej z Płocka. Uciekł z niewoli sowieckiej i już w listopadzie 1939 r. podjął działalność konspiracyjną. Był żołnierzem Obwodu ZWZ-AK Radzymin (krypt. „Rajski Ptak”). Od 1943 r. pełnił funkcję zastępcy, a następnie dowódcy oddziału Kedywu. Na jego czele przeprowadził wiele działań przeciw niemieckiej administracji i siłom policyjnym, wziął także udział w akcji „Burza”.

W 1945 r. zorganizował Obwód Ruchu Oporu Armii Krajowej krypt. „Mewa”, obejmujący powiat Sierpc, a częściowo także Płock, Płońsk, Lipno i Rypin. Podległe mu grupy partyzanckie ROAK wykonały szereg akcji z zakresu samoobrony przeciwko szczególnie szkodliwym dla społeczeństwa funkcjonariuszom UB i MO. W 1947 r. ujawnił się wraz z większością podkomendnych. Wobec łamania przez komunistów warunków amnestii (represje i aresztowania ujawnionych członków podziemia), powrócił do konspiracji, stając się współtwórcą organizacji konspiracyjnej Samoobrona Ziemi Mazowieckiej.

W drugiej połowie 1950 r. w wyniku przeniknięcia do organizacji agenta MBP została ona rozbita, a Józef W. Marcinkowski aresztowany i zamordowany na mocy wyroku Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie w dniu 2 IV 1952 r. w więzieniu przy ul. Rakowieckiej.

Miejsce jego pochówku pozostaje nieznane.

Opcje strony